Sağlık turizmi, sağlığın korunması, geliştirilmesi veya hastalıkların tedavi edilmesi amacıyla kişilerin ikamet yerlerinden başka bir ülkeye seyahat ederek sağlık ve turizm olanaklarından yararlanmasıdır. Bu amaçla seyahat eden kişiye sağlık turisti denilmektedir. Geçmişte bu terim genellikle az gelişmiş ülkelerden, gelişmiş ülkelerdeki sağlık merkezlerine ziyaretler olarak gerçekleşirken, günümüzde uluslararası hasta dolaşımı yön değiştirmeye başlamıştır. Gelişmiş ülkelerden de uygun fiyatlar ve alternatif tedavi olanakları sebepleri ile diğer ülkelere sağlık turistleri gitmektedir.
Sağlık Turizmi Türleri
Medikal Turizm: Medikal turizm sağlık turistinin iyilik halinin gelişmesi için yapılan tıbbi işlem ya da etkinlikleri içermektedir. Hastalığın iyileştirilmesi durumu; tıbbi check-up, sağlık taraması, diş tedavisi, kalp ameliyatı, protez takılması, kanser tedavisi, nöroşirurji, organ nakilleri ve nitelikli tıbbi müdahaleleri gerektiren diğer işlemleri kapsamaktadır.
Termal Turizm: Sağlık turizmi içerisinde değerlendirilen, içeriklerinde erimiş mineral bulunan maden sularının dinlenme, zindeleşme ve tedavi gibi amaçlarla kullanımdan ortaya çıkan uygulamalar termal turizm içerisinde değerlendirilmektedir. Arkeolojik değerlendirmelerde Sümerlerin sıcak kaynakların etrafına bilinen en eski sağlık tesislerini inşa ettiği bulunmuştur. Bu tesisler bilinen ilk sağlık turizmi yapısı olarak görülebilir.
Yaşlı Turizmi (Geriatri Turizmi): Son dönemlerde sağlık turizminde yaşlıların bakımı ile ilgili kurulan tesisler ve bu amaçla yapılan seyahatler de sağlık turizminin yeni bir türü olarak turizm faaliyetlerinde yerini almaya başlamıştır. 3. yaş turizmi olarak da adlandırılan faaliyet, yaşlı turistlerin bakım ve rehabilitasyonu amacıyla klinik konukevleri, geriatrik tedavi merkezleri, bakım evlerinde eğitim almış sertifikalı personel tarafından yapılan uygulamalardır.
Engelli Turizmi: Engelliler için özel bakım, klinik otellerde ve rehabilitasyon merkezlerinde verilmektedir.
Türkiye'de Sağlık Turizmi
Türkiye'de sağlık turizmi alanında faaliyet gösterebilmek için tüm kuruluşların 'Sağlık Turizmi Yetki Belgesi' alması gerekmektedir. Aralık 2021 itibarı ile bu belgeyi almış 1.473 sağlık tesisi ve 308 aracı kuruluş bulunmaktadır. Bunun yanında JCI (Joint Commission International) belgesine sahip olan toplam 31 kuruluş bulunmaktadır. Ocak 2022 itibarı ile Türkiye, JCI akredite kuruluş toplamında dünyada 7. sıradadır.
2019 yılında gelen turist sayısı 662.087, turizm geliri 1.065.105 dolar , 2020 yılında gelen turist sayısı ise COVİD-19 pandemisi etkisi ile 388.150, turizm geliri ise 548 milyon dolar olmuştur. Uluslararası hastaların en çok tercih ettiği klinik branşlar sırasıyla; Kadın hastalıkları, iç hastalıkları, göz hastalıkları, tıbbi biyokimya, genel cerrahi, diş hekimliği, ortopedi ve travmatoloji, enfeksiyon hastalıkları ve kulak-burun-boğaz, şeklindedir.
Türkiye'de sağlık turizminin yurtdışında tanıtımını yapmak ve uluslararası sağlık hizmetlerine ilişkin politika ve stratejiler oluşturmak amacı ile Sağlık Bakanlığı tarafından 2018 yılında USHAŞ kurulmuştur.
Bunun yanında Türkiye son yıllarda estetik ve özellikle saç ekimi konusunda dünya çapında bir merkez haline gelmiştir.
Dünyada Sağlık Turizmi
Sağlık turizmi ve bileşenlerinin farklı tanımlarının yanı sıra sınırlı, tam olarak ölçümlenemeyen ve güvenilir olmayan veriler nedeniyle, sağlık turizmi pazarının büyüklüğünü tahmin etmek zordur. Sağlık turizmi pazar büyüklüğü Medikal Turizm Derneği (Medical Tourism Association) verilerine göre 2018 yılında 100 milyar dolara ulaşmıştır.
